บทคัดย่อ
การศึกษาทดสอบแบบการปลูกพืช ในโครงการพัฒนาการเกษตรอาศัยน้ำฝน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งดำเนินการทดสอบโดยกรมวิชาการในลักษณะเฉพาะพื้นที่ ทั้งหมดเป็นเวลา 5 ปี ฝ่ายวิจัยระบบพัฒนาไร่นากองวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร ในฐานะผู้รับผิดชอบในการวิเคราะห์ผลทางเศรษฐกิจ ได้ทำการวิเคราะห์เชิงเศรษฐกิจผลการทดสอบแต่ละปี และพิจารณาเห็นว่า การนำการทดสอบตลอด 5 ปี มาวิเคราะห์เพิ่มเติมแบบต่อเนื่องน่าจะให้ข้อสรุปที่เด่นชัด และใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาระบบการปลูกพืชในพื้นที่เป้าหมายเหมาะสมยิ่งขึ้น พื้นที่เป้าหมายปรกอบด้วย 10 ตำบล ใน 7 อำเภอ ของ 4 จังหวัด คือ ตำบลละหาน อำเภอจตุรัสและตำบลกวางโจน - ธาตุทอง อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ตำบลนางัว อำเภอนาหว้า และตำบลนาทม อำเภอบ้านแพง จังหวัดนครพนม ตำบลหนองแก้ว - แคนใหญ่ อำเภอเมือง และตำบลนาเมือง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด ตำบลแต้ และตาเกษ อำเภอทุมพรพิสัย จังหวัดศรีษะเกษ จากการศึกษา ประกอบด้วยแบบการปลูกพืชในสภาพนา และสภาพไร่ ในสภาพนาแบ่งออกเป็น พืชก่อนข้าวและพืชหลังข้าว ในสภาพไร่ แบ่งออกเป็นพืชก่อนพืชหลัก และพืชหลังพืชหลักโดยพืชในฤดูฝนส่วนมากเป็นปอแก้ว แต่จากการศึกษาผลปรากฏว่า ในสภาพนามีพืชก่อนข้าว และในสภาพไร่มีพืชหลังพืชหลัก มีบางพืชที่มีสภาพการเพาะปลูกที่มีความเสี่ยงต่ำกว่าพืชอื่น ๆ ในระดับที่นาเป็นไปได้ ในที่นี้จึงพิจารณาเฉพาะกลุ่มก่อนข้าวในสภาพนาและพืชหลังพืชหลักในสภาพไร่โดยการพิจารณาข้อมูลจากเอกสารอ้างอิงที่แสดงไว้